Podejście multisensoryczne (wielozmysłowe, polisensoryczne) do uczenia się
to aktywizowanie więcej niż jednego kanału sensorycznego w celu przetworzenia informacji nabywanych podczas nauki. Podejście multisensoryczne opiera się na rozróżnieniu trzech modalności (kanałów sensorycznych), aktywizowanych w procesie uczenia się: wzrokowej, słuchowej, kinestetycznej (czuciowej i ruchowej).
Dziecięca intuicja a podejście multisensoryczne
Czy spędzasz dużo czasu z małymi dziećmi i, tak jak ja, nie możesz przestać przyglądać im się z zachwytem (no, czasem z zadziwieniem, zaskoczeniem… zgrozą)? Frapuje mnie niezmiernie i stale oszałamia, jak intuicyjnie i “po prostu” małe dzieci wykorzystują CAŁE swoje ciało, by poznawać świat. A więc: chcą wszędzie włazić. Wszystko obejrzeć. Powąchać. Polizać. Pogryźć. Da się to połknąć? A może da się wsadzić do ucha (nosa)? O, jak fajnie to coś rozmaśla się po ścianie! To “zachłyśnięcie się” światem doświadczenia zmysłowego trwa dobrych kilka lat, a czasem nie chce przeminąć wcale… I dobrze!
Podejście multisensoryczne – korzyści
Po co dzieciom właściwie to nieokiełznane dążenie do ciągłych sensorycznych badań? Otóż, dzięki niemu:
◊ lepiej rozumieją i zapamiętują informacje, które docierają do nich przez kilka kanałów jednocześnie,
◊ zdobywanie wiedzy staje się bardziej zróżnicowane – czyli atrakcyjniejsze,
◊ odczuwają pozytywne emocje wywołane ciekawymi, różnorodnymi bodźcami, co również pomaga im lepiej zapamiętać dane doświadczenie.
Doświadczanie świata wszystkimi zmysłami pomaga dzieciom (również tym ze specjalnymi potrzebami) rozwijać się wielokierunkowo i efektywniej się uczyć.
Krótka ściąga:
Wzrokowcy
Jak uczyć języka obcego dzieci z przewagą modalności wzorkowej?
- umożliwiaj im dokładne przyglądanie się wszystkim pomocom dydaktycznym,
- korzystaj z atrakcyjnych materiałów graficznych (kart obrazkowych, plansz, plakatów, minikart, zdjęć, bajek, filmów),
- baw się w rysowanie, odwzorowywanie, przerysowywanie przez kalkę, dyktanda obrazkowe, szarady,
- korzystaj z bogato ilustrowanych gier planszowych
- organizuj tworzenie podsumowujących plakatów i map myśli,
Słuchowcy
Jak uczyć języka obcego dzieci z przewagą modalności słuchowej?
- wykorzystuj urozmaicone materiały do słuchania: piosenki, rymowanki, wierszyki, utwory rytmiczne i wierszowane, a także historyjki i bajki oraz nagrania różnych efektów dźwiękowych pobudzające wyobraźnię,
- odtwarzaj nagrania z efektami dźwiękowymi i pytaj dzieci, co (kogo) słyszą,
- baw się w odgrywanie ich treści, także z podziałem na role,
- organizuj zabawy tematyczne z wykorzystaniem nagrań dialogów (najlepiej, by się rymowały i były rytmiczne),
- rozpoczynaj zdanie i czekaj, aż dzieci skończą je za Ciebie,
- zadawaj pytania i zachęcaj do udzielania odpowiedzi,
- baw się w opisywanie wykonywanych właśnie czynności,
- organizuj pracę w parach i grupach,
- organizuj zabawy w wychwytywanie słów i wyrażeń z nagrań lub wypowiedzi (i wskazywanie obrazków, przedmiotów, lub wykonywanie innych czynności),
Kinestetycy
Jak uczyć języka obcego dzieci z przewagą modalności ruchowej?
- wykorzystuj zabawy ruchowe oparte o założenia metody TPR,
- organizuj zabawy w odgrywanie piosenek, historyjek, wierszy i rymowanek, a nawet nagrań z efektami dźwiękowymi,
- organizuj zabawy oparte o przypisywanie słowom i wyrażeniom ruchów lub gestów,
- baw się w wyścigi, tory przeszkód oraz gry sportowe wymagające aktywności fizycznej,
- baw się w aktywizowanie tylko jednej części ciała, która ma wykonać dane zadanie (np. podnieść właściwą kartę lub przedmiot, narysować obrazek, dotknąć właściwego słowa),
- korzystaj z zabaw w teatr, pantomimę, tematycznych, konstrukcyjnych i manipulacyjnych.
Czuciowcy (dotykowcy)
Jak uczyć języka obcego dzieci z przewagą modalności dotykowej?
- pozwól dzieciom tworzyć własne prace w ramach zabaw konstrukcyjnych, manipulacyjnych, plastycznych,
- organizuj zabawy, w których dzieci badają z zamkniętymi oczami kształt, wielkość i fakturę materiałów, z których wykonane są przedmioty i odgadują, czego dotykają,
- organizuj zabawy plastyczne z wykorzystaniem urozmaiconych materiałów,
- pozwól dzieciom chodzić bosymi stopami po właściwych obrazkach, przedmiotach o urozmaiconej fakturze, materiałach i tkaninach,
- korzystaj z pudełek sensorycznych, wypełnionych sypkim materiałem (np. ryżem, grochem, kaszą lub papierowymi kuleczkami), w których dzieci spróbują odnaleźć właściwe przedmioty,
- baw się w odgadywanie za pomocą dotyku, co znajduje się w worku, pudełku, pod tkaniną,
- organizuj zabawy z masą solną, plasteliną, lub piaskiem kinetycznym (np. rysowanie w piasku lub masie palcami lub patyczkami, tworzenie kształtów, samodzielnie lub za pomocą foremek, wyklejanie liter ciastoliną, odciskanie faktur w celu stworzenia kompozycji).
Źródła
Polecam niektóre publikacje, które inspirują mnie do ciągłego rozwoju i poszukiwań:
Bąbel P., Wiśniak M., Jak uczyć, żeby nauczyć, WSiP, Warszawa 2008.
Jones M., Talking and Learning with Young Children, SAGE Publications Ltd., London 2016.
Kotarba-Kańczugowska M., Nauczanie wielozmysłowe podstawą indywidualizacji procesu kształcenia, w: Indywidualne potrzeby edukacyjne i rozwojowe uczniów w klasach I-III, red. M. Pomianowska, K. Szczepkowska-Szczęśniak, Dom Wydawniczy Raabe, Warszawa 2010.
Reilly V., Ward S.M., Very Young Learners, Oxford University Press, Oxford 2003.
12 thoughts on “Działaj na zmysły. Podejście multisensoryczne a angielski dla dzieci”